با وجود اینکه فصل سرما را پشت سرگذاشتهایم اما سرما و برف خارج از فصل در ماههای فروردین و اردیبهشت غیرمعمول نیست.
اگر فصل گوسالهزایی در مزرعه شما نزدیک است این تغییرات ناگهانی شما را با مشکل هیپوترمی یا سرمازدگی گوسالهها رو به رو میکند.
گوسالههای تازه متولد شده با تغییر دما قابل توجهی رو به رو میشوند. آنها از محیط گرم و راحت رحم خارج و به محیط سردی همچون زمستان وارد میشوند.
گوسالههای تازه متولد شده به دلیل فضای گستردهای که به یکباره در آن قرار میگیرند و بخار مایعات روی پوست و دستگاه تنفسی بخش زیادی از گرما بدن خود را از دست میدهند.
هیپوترمی گوساله ها با تأخیر در ایستادن و مکیدن شیر همراه است، در بعضی موارد منجر به سرمازدگی، افزایش مرگ و میر و کاهش جذب آغوز میشود. نتیجه بررسی 73 مورد به کارگیری روش پرورش گاو_گوساله (یک روش پرورش برای تولید گوشت گوساله است) نشان داد که 12 درصد مرگ و میر گوسالههای تازه متولد شده ناشی از هیپوترمی است.
گوسالهها بعد از تولد به دو روش میتوانند گرما تولید کنند:
- لرزیدن که با انقباض غیرارادی عضلات مقدار اندکی گرما تولید میکند و همچنین انقباض عضلات حین انجام حرکات عادی.
- چربی قهوهای؛ این چربی از بدو تولد در بدن بسیاری از پستانداران قرار دارد و عمدتاً کلیههای گوسالههای تازه متولد شده را در بر میگیرد. چربی قهوهای منبع اصلی انرژی برای تولید گرما قبل از مکیدن آغوز است.
بر اهمیت مکیدن آغوز در ساعات اولیه تولد بسیار تأکید شده است چراکه از طریق آغوز ایمنی از بدن گاو به گوساله منتقل میشود و همچنین آغوز مواد مغذی موردنیاز برای تأمین انرژی در ساعات اولیه تولد را برای گوساله فراهم میکند.
گوسالهها هنگام تولد از ذخیره انرژی قابل توجهی برخوردار نیستند، در نتیجه مصرف کافی آغوز در ساعات اولیه تولد برای جلوگیری از هیپوترمی بسیار ضروری است.
کنترل افت گرما یکی دیگر از راههای تنظیم دما بدن است.
گوسالهها سرما یک محیط خشک بدون وزش باد را به راحتی تحمل میکنند اما گوسالهها تازه متولد شده به دلیل رطوبت ناشی از مایعات درون رحم و قرار گرفتن در شرایط محیطی جدید گرما زیادی را از طریق پوست و پشم خود از دست میدهد.
گوساله میتواند هوا را لا به لای پوست پشمی خود به دام بیندازد و یک عایق در برابر سرما و برای حفظ گرما ایجاد کند. علاوهبر این میتوانند با محدود کردن رگهای خونی خود جریان خون را در پوست کاهش دهند و اینگونه از افت دما بدن جلوگیری کنند.
علاوهبر سرما و نامساعد بودن آب و هوا عوامل دیگری در بروز هیپوترمی نقش دارند.
احتمال سرمازدگی در گوسالههایی که سختزایی را تجربه کردند یا هنگام تولد رها شدهاند بسیار زیاد است. این گوسالهها خیلی دیر شروع به حرکت میکنند و به میزان کافی آغوز مصرف نمیکنند.
گوسالههایی که هنگام تولد وزن آنها کم است یا گوسالههایی که از گاوهایی متولد میشوند که در دوران بارداری به میزان کافی مواد مغذی دریافت نکردهاند نیز بیش از سایرین دچار سرمازدگی میشوند زیرا هنگام تولد ذخیره انرژی بسیار اندکی دارند.
گوسالههایی که به بیماریهایی همچون اسهال مبتلا هستند با از دست دادن آب بدن در معرض ابتلا به هیپوترمی قرار میگیرند.
علائم هیپوترمی عبارتند از: ضعف جسمانی، افسردگی، مشکلات مکیدن شیر و ناتوانی در ایستادن و حرکت دادن اندامهای بدن. دهان گوسالههایی که دچار سرمازدگی شدهاند تا حدی یخ میزند و رفلکس مکنده ضعیفی دارند.
دماسنج رکتال دیجیتال ( نوعی دماسنج پزشکی) بهترین وسیله برای تشخیص هیپوترمی در گوسالهها است. دماسنجهای جدیدتر قیمت مناسبی دارند و به سرعت شما را به نتیجه میرسانند.
دما طبیعی بدن گوسالهها بالای 38 درجه سانتیگراد است. اگر دما بدن گوساله بین 35 تا 38 درجه باشد به هیپوترمی خفیف مبتلا است. در چنین شرایطی با استفاده از یک لوله از آغوز گرم تغذیه میکند و در یک پناهگاه یا یک اتاق گرم نگهداری میشود.
دماهای کمتر از 35 درجه نشان میدهند که گوساله به هیپوترمی حاد مبتلا است و به دیگر روشهای درمانی نیاز دارد.
زمانیکه گوساله به هیپوترمی مبتلا میشود پوست پشمی همانند یک عایق او را گرم نگه میدارد. در واقع زمانیکه گوساله در محیط سرد باشد همانند یک وسیله گرمایشی و زمانی که هوا گرم باشد همانند کولر عمل میکند. در نتیجه زمانیکه به هیپوترمی مزمن مبتلا شود و دچار سرما زدگی شدید باشد به سرعت به محیط گرم پاسخ نمیدهد.
یک وسیله گرمایشی مانند بخاری میتواند بسیار کمک کننده باشد چرا که این امکان را برای گوساله ایجاد میکند که هوای گرم را وارد دستگاه تنفسی خود کند. اما بهترین روش درمانی سرما زدگی دوش آب گرم است.
قراردادن گوساله در یک وان آب گرم که دما آن همانند دما بدن 38 درجه است بهود قابل توجهی در پی خواهد داشت. همچنین میتوان او را در وان آغوز گرم قرار داد و در بعضی موارد مایعات گرم از طریق سرم وارد بدن او کرد.
گوسالههایی که به هیپوترمی مزمن مبتلا هستند اغلب هوشیاری خود را از دست میدهند و باید سر آنها را بیرون از وان نگه داشت. آب به سرعت سرد میشود و نیاز است تا بهبود کامل گوساله چندین بار آب را عوض کنید.
برای جلوگیری از بروز سرمازدگی و هیپوترمی باید پناهگاه کافی ایجاد کرد و نسبت به فصل زایش آگاهی کامل داشت و مراقبتهای لازم را به طور منظم برای گاوهای باردار انجام داد.
- ۹۹/۰۲/۱۲